IFS – System Wewnętrznej Rodziny mówi, że nasza psychika nie jest jednością, lecz systemem wielu wewnętrznych „części” – każda z nich ma swoje intencje, emocje i sposób działania. Choć czasem mogą wydawać się sprzeczne, nieadekwatne i frustrujące – wszystkie, w jakiś szczególny sposób, próbują nas chronić. Ochrona to ich nadrzędny cel.
Jak je rozpoznać części?
Najłatwiej – poprzez obserwację siebie w sytuacjach dnia codziennego. Poniżej znajdziesz praktyczne przykłady, które pomogą Ci dostrzec, jak poszczególne części mogą wyrażać się w życiu.
Wygnańcy
🎭 Wygnańcy, czyli nasze najbardziej zranione części – niosą emocjonalne wspomnienia z przeszłości. Często są „schowane”, ale aktywują się, gdy coś poruszy dawne rany. Możesz rozpoznać ich głos, gdy:
- Czujesz przytłaczający smutek po tym, jak ktoś Cię zignoruje – mimo że obiektywnie nic takiego się nie stało.
- Masz poczucie, że „nigdy nie jest wystarczająco”, bez względu na wyniki, pochwały czy informacje zwrotne.
- Po niepowodzeniu długo nosisz w sobie uczucie wstydu, czujesz że zawodzisz nie tylko innych, ale także siebie.
- Lęk przed porażką paraliżuje Cię do tego stopnia, że nie podejmujesz żadnych prób i działań.
- Zwykłe „nie” wywołuje w Tobie głębokie emocje odrzucenia i nieadekwatności.
Menedżerowie
🎭 Menedżerowie, czyli części, które biorą odpowiedzialność za „ogarnianie rzeczywistości” – planują, kontrolują, analizują i nie dopuszczają do chaosu. Ich głównym celem jest uniknięcie bólu. Możesz rozpoznać ich głos, gdy:
- Czujesz napięcie, gdy nie masz kontroli nad sytuacją – np. ktoś spóźnia się 5 minut i już układasz scenariusze awaryjne.
- Zanim opublikujesz post w social mediach, edytujesz go 12 razy – bo Menedżer boi się krytyki.
- Nie pozwalasz sobie na odpoczynek, dopóki „wszystko nie będzie zrobione idealnie”.
- Masz wewnętrznego krytyka, który nieustannie mówi, że trzeba bardziej się starać.
- Odmawiasz sobie przyjemności, bo uważasz, że jeszcze na nią „nie zasłużyłeś / nie zasłużyłaś”.
Strażacy
🎭 Strażacy, czyli części pojawiające się, gdy ból jest zbyt silny, by go wytrzymać. Reagują impulsywnie – gaszą emocjonalne pożary w dowolny sposób, byle tylko nie czuć. Możesz rozpoznać ich głos, gdy:
- Po stresującym dniu bezwiednie sięgasz po słodycze, scrollujesz godzinami lub odpalasz kolejny serial – nie w ramach relaksu, ale ucieczki.
- Po konflikcie rzucasz się w wir pracy, nie zatrzymując się nawet na chwilę, by poczuć, co naprawdę czujesz.
- Wybuchasz gniewem w odpowiedzi na drobną uwagę – bo to zdecydowanie łatwiejsze niż czuć bezradność.
- Masz tendencję do impulsywnych decyzji (np. wydatków, rezygnacji z projektów), które przynoszą ulgę, ale szybko powodują dyskomfort.
- Palisz papierosy, nadużywasz alkoholu, zażywasz narkotyki.